Alles wat je wilt weten over windmolens
Er staan steeds meer windmolens in Nederland, op land en op zee. Ook wij investeren flink in windenergie, want stroom uit wind is een belangrijke stap op weg naar fossielvrij leven. Hoe windmolens precies werken, wat ze kosten en of ze gevaarlijk zijn voor vogels, zocht Jools uit voor haar spreekbeurt over windmolens.
In plaats van met een dieselmotor, drijven we de generator van onze windmolen aan met de wind. Toch bijzonder dat die kracht hier gewoon in de lucht zit.
Vragen en antwoorden over windmolens
Jools, negen jaar, zocht voor een spreekbeurt over windmolens de antwoorden op de belangrijkste vragen rond windmolens. Ze ging op bezoek bij Renze, die een windturbine van 50 meter hoog bij zijn woonboerderij heeft staan en samen met ons eigenaar is van een windmolenpark.
In Nederland waait het vaak en hard, dus is het een ideaal land voor het opwekken van stroom met windmolens. Niet iedereen in Nederland is er blij mee, sommige mensen vinden dat windmolens de horizon vervuilen en maken zich zorgen om de gevaren voor vogels.
Jools zat ook vol met vragen en ging langs bij Renze om informatie uit de eerste bron te krijgen. Hij heeft een solitaire windturbine van 50 meter hoog bij zijn eigen woonboerderij staan en hij exploiteert samen met Vattenfall nog een klein molenpark dat op zijn bedrijf staat.
6 slimme vragen
"Nee we hebben er geen last van. Als het harder waait gaan de bomen ook meer geluid maken, dus dat gaat gelijk op. Maar je kan hem wel horen. Lang niet altijd, maar ons klinkt het als muziek in de oren."
"Onze windmolen geeft veel meer stroom dan wijzelf kunnen gebruiken. Hij geeft stroom met een veel hoger voltage, 10.000 volt. Door de elektriciteitskabel gaat die stroom naar een transformatorhuisje verderop. Die brengt het voltage naar beneden toe, naar 380 volt. In de meterkast hier wordt het 220 volt en dan kunnen we het zelf gebruiken. Een aparte meter in de windmolen meet hoeveel stroom hij geeft en de meter in huis meet hoeveel stroom wij nemen. Indirect gebruiken we het dus zelf, maar niet direct."
"Ik denk dat het tweederde tot driekwart van de tijd zodanig waait dat de molen energie opwekt. Het is niet vaak windstil hier in Noord-Holland. We hebben wind van zee, dat scheelt. Dus hij draait heel vaak. Als het te zacht waait geeft de molen geen stroom. Dan hebben we gewoon Vattenfall nodig om het licht aan te doen en de aardappelen in de schuur te ventileren. En als het te hard waait, bij windkracht 11, dan draait hij zijn wieken in vaanstand. De bladen van de turbine worden van de wind af gedraaid, zodat ze minder wind vangen, en dan stopt hij ook. Dat gaat allemaal automatisch."
"Er zitten drie wieken aan die een beetje schuin staan. De wind wil daar langs en daardoor gaat hij draaien. Hoe harder de wind er tegenaan drukt, hoe harder de wieken draaien. Aan de wieken zit een as die via een tandwielbak – net als in de auto – zit aangesloten op een generator. De generator is een hele grote fietsdynamo en die geeft de stroom. Een windmolen draait zichzelf in de optimale stand. Er zit een windvaantje op waardoor hij automatisch de richting van de wind volgt. Dat draaien noemen we kruien, dat is echt een term uit het oude molenaarsvak."
"Ja, goede vraag. Helaas gebeurt dat nog wel eens. Met name de tandwielbak – de versnelling - gaat nog wel eens stuk. De wieken draaien 21 rondjes in een minuut en daarachter zit die bak. De as draait 1500 toeren om de generator te laten draaien. Er komen daarbij enorme krachten vrij, dus die tandwielbak gaat regelmatig stuk. Als ze hem niet meer kunnen repareren dan komt er een hele grote kraan die de bak eruit hijst. Hij weegt wel 4000 kilo. Het is een dure reparatie van zo’n 20.000 euro, maar daar zijn we gelukkig voor verzekerd."
Renze: "Bij de windmolen in mijn achtertuin gebeurt dit nauwelijks. Vogels zijn slimmer dan wij denken. Als er één geraakt wordt, dan is hij of opgejaagd door een grotere vogel of is hij ziek. Wij vinden eigenlijk nooit vogelslachtoffers op het land. Langs de weg vind je er vele malen meer."
Aanvulling van Vattenfall: Het kan gebeuren dat er vogels tegen een windturbine vliegen. Het hangt er een beetje van af waar de windturbine staat en wat voor een soort vogels er langs vliegen of in de buurt leven. Voordat een windpark wordt gebouwd, wordt onderzoek gedaan om te kijken hoeveel vogels daar vliegen en hoe gevoelig die zijn. Dan worden berekeningen gemaakt over de kans dat ze er tegenaan vliegen. Als het windpark er eenmaal staat, kan nog onderzoek worden gedaan of de berekeningen klopten. Op zee is onderzoek best lastig: je kan niet op de grond zoeken of er vogels tegen de turbine zijn gebotst.
Er wordt dus veel onderzoek gedaan om in de toekomst te voorkomen dat er vogels tegen windmolens vliegen. Zo is er in een windpark voor de kust van Aberdeen onderzoek gedaan met radars en camera's en daaruit bleek dat zeevogels heel goed de turbines bleken te ontwijken. Meer informatie over vind je ook hier.
Over Jools
Jools is negen jaar en zit in groep vijf van de basisschool Hannie Schaft in Zaandam. Ze hield op school al eens een spreekbeurt over energie. Niet helemaal toevallig, want haar moeder Nadienske werkt bij Vattenfall. Later wil Jools een eigen boerderij met een restaurant erin.
Over Renze
Renze is getrouwd en heeft drie volwassen kinderen. Hij is akkerbouwer in pootaardappelen, suikerbieten, granen en graszaad. Omdat hij ook andere dingen wilde doen met zijn bedrijf, is hij zich gaan verdiepen in windmolens. Hij raakte geïnteresseerd in de techniek erachter en gemotiveerd om een bijdrage te leveren aan een duurzamere wereld. Hij vindt dat het investeren in windmolens goed samen gaat met zijn bedrijf.
